Animal Rights en Bite Back waren deze maand bij een hoorzitting bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in Den Haag. De aanleiding was de strijd voor gerechtigheid voor olifant Buba. Overheidsinstanties weigeren om handhavend op te treden tegen het Nederlandse Circus Freiwald, de voormalige 'eigenaren' van het dier, en daar maken de stichtingen bezwaar tegen. Begin 2022 verkocht de familie Freiwald 'hun' Buba aan een dubieus attractiepark in Hongarije en dat is volgens Animal Rights en Bite Back niet alleen schandalig, maar ook in strijd met de wet.
DE LAATSTE CIRCUSOLIFANT VAN NEDERLAND
Buba was de laatste olifant in Nederland die door een circus werd meegesleept. Sinds 15 september 2015 geldt er in Nederland een verbod op wilde dieren in circussen, maar Circus Freiwald kreeg voor Buba een tijdelijke ontheffing. Buba mocht van het ministerie voorlopig meereizen op voorwaarde dat het circus zou meewerken aan opvang zodra een geschikte locatie zich aandiende. Dat gebeurde: Buba kon naar Elephant Haven in Frankrijk. Maar daar ging Buba nooit naartoe.
POLITIEK FALEN
De familie Freiwald weigerde mee te werken aan de verhuizing en de Tweede Kamer verzocht middels twee aangenomen moties in december 2020 de regering er zorg voor te dragen dat Buba bij haar ‘eigenaar' kon blijven. Toenmalig Landbouwminister Schouten negeerde de eigen ambtenaren die haar afraadden om mee te gaan in het sentiment van de PVV- en CDA-moties, met Buba als slachtoffer. Schouten verleende Freiwald vervolgens een permanente ontheffing om Buba (en zebra Smiley) bij het circus te laten blijven. Er loopt nog steeds een beroepsprocedure tegen deze beslissing van Bite Back en Animal Rights.
BUBA ‘VERPATST’ AAN PARK IN HONGARIJE
Na alle voorwendselen over hoe belangrijk het was voor Buba om bij haar ‘circusfamilie’ in Nederland te blijven, waar een deel van de Tweede Kamer met open ogen intuinde, is de vrouwelijke Afrikaanse olifant aan een park in Hongarije ‘verpatst’. Buba werd begin 2022 verplaatst van Circus Freiwald naar het ‘Kimba Elefant Park’ in Töltéstava, Hongarije: een attractiepark waar wilde dieren gedwongen worden om publiek te vermaken met kunstjes.
“Mocht Buba nu wel weer gebruikt gaan worden voor optredens voor publiek, lijkt het me dat dit niet in belang van het dier is,” zegt Landbouwminister Staghouwer in april 2022 op de vraag of Buba wel moet worden gehuisvest in een park waar in 2020 twee olifanten door nalatigheid om het leven kwamen.
Krokodillentranen, want zowel RVO (verantwoordelijk voor CITES-certificering) als de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (verantwoordelijk voor de afgifte van het noodzakelijke gezondheidsverklaring), beide onderdeel van het Landbouwministerie, werkten waarschijnlijk actief mee aan het wegsluizen van Buba naar Hongarije.
BEZWAAR
Animal Rights en Bite Back hebben zowel de RVO als NVWA gevraagd om handhavend op te treden. Zoals gebruikelijk werd dat in eerste instantie weggewuifd en waren de organisaties genoodzaakt tegen die beslissing bezwaar te maken.
Buba is verplaatst zonder een correct NVWA-gezondheidsverklaring (TRACES-certificaat). Verder is er sprake van overtreding van artikel 2 van het ontheffingsbesluit voor Buba: het voorschrift dat stelt dat de olifant niet mag worden ingezet of verplaatst voor optredens en tentoonstellingen door Buba of publiekseducatie met Buba in Nederland of het buitenland.
RVO beweert dat sprake is van een in Duitsland afgegeven certificaat dat toestemming geeft Buba binnen de lidstaten van de EU commercieel tentoon te stellen. Het gaat om een certificaat afgegeven op 18 oktober 1999, meer dan 20 jaar geleden, dat volgens huidige wetgeving maar drie jaar geldig is.
HANDHAVEN
Uit gemakzucht geven de overheidsinstanties aan dat we het maar in Hongarije moeten proberen, omdat Buba daar nu eenmaal is, en dat ze zelf niet weten wat ze nu nog kunnen doen.
Animal Rights en Bite Back leggen in het bezwaar uit wat de overheidsinstanties moeten doen. Effectieve handhaving is bijvoorbeeld het opleggen van een 'last onder dwangsom' aan Freiwald: een verplichting aan Freiwald om Buba terug naar Nederland te halen binnen een bepaalde termijn op straffe van een dwangsom bij overschrijding van die termijn.
MORELE VERPLICHTING
Tot slot geven de stichtingen de minister mee dat er een morele verplichting rust op de Nederlandse overheid, en daarmee op de verantwoordelijke minister, ten aanzien van Buba. Voormalig minister Schouten heeft Buba's gang naar het olifanten sanctuary ‘Elephant Haven’ in Frankrijk geblokkeerd. Vervolgens is geen enkel toezicht gehouden op Buba's locatie en verplaatsingen, ondanks dat de juridische inspanningen van de stichtingen reeds volop in gang waren gezet.
WORDT VERVOLGD
Animal Rights en Bite Back strijden door voor gerechtigheid. We eisen dat Buba terugkomt naar Nederland om van daaruit te verhuizen naar een permanente, olifantvriendelijke opvang zoals Elephant Haven in Frankrijk, een opvangcentrum dat is goedgekeurd door de ‘Global Federation of Animal Sanctuaries’.
