Steun onze campagne
Help jij ons om van deze campagne een succes te maken? Kies er dan voor om donateur te worden via onderstaande link. Met jouw bijdrage kunnen we meer materialen laten drukken, meer acties ondernemen en de campagne verder laten groeien. Namens de dieren, het milieu en grote groepen mensen: bedankt!
X
Vuurwerk & Dierenleed
Door het gebruik van vuurwerk zijn er verschillende vormen van dierenleed ontstaan. Een beknopt overzicht daarvan is hieronder te vinden.
Angst
Veel dieren ervaren angst door de harde knallen en flitsen die vuurwerk kan veroorzaken. Volgens een onderzoek zou ruim 75% van de katten angstreacties op vuurwerk vertonen, en 64% van de honden.
Veel mensen denken dat deze angst slechts tijdelijk is. Een onderzoek dat gepubliceerd is in het Journal of Veterinary Behavior laat echter zien dat angst voor vuurwerk bij honden kan leiden tot angststoornissen en een verminderde levenskwaliteit op lange termijn.
Deze angst zorgt ook dat veel dieren vermist raken rond de jaarwisseling. Stichting Amivedi ontvangt tweemaal zoveel meldingen gedurende deze twee dagen, dan op andere dagen. Veel dieren vinden de weg naar huis niet meer. Volgens Amivedi zijn er op één jaarwisseling 182 katten, 26 honden, 16 vogels en 12 knaagdieren niet meer teruggevonden...
Veel dieren ervaren angst door de harde knallen en flitsen die vuurwerk kan veroorzaken. Volgens een onderzoek zou ruim 75% van de katten angstreacties op vuurwerk vertonen, en 64% van de honden.
Veel mensen denken dat deze angst slechts tijdelijk is. Een onderzoek dat gepubliceerd is in het Journal of Veterinary Behavior laat echter zien dat angst voor vuurwerk bij honden kan leiden tot angststoornissen en een verminderde levenskwaliteit op lange termijn.
Deze angst zorgt ook dat veel dieren vermist raken rond de jaarwisseling. Stichting Amivedi ontvangt tweemaal zoveel meldingen gedurende deze twee dagen, dan op andere dagen. Veel dieren vinden de weg naar huis niet meer. Volgens Amivedi zijn er op één jaarwisseling 182 katten, 26 honden, 16 vogels en 12 knaagdieren niet meer teruggevonden...
Impact op wilde dieren
Het effect van vuurwerk op wilde dieren is enorm. Vogels hebben bijvoorbeeld tot 10 kilometer verderop last van een knal. Veel vogels vliegen dan verschrikt op, waardoor op plekken waar vuurwerk is afgestoken tijdens de jaarwisseling gemiddeld duizend keer zoveel vogelvluchten worden waargenomen dan op andere nachten. Op piekmomenten kan dit aantal zelfs oplopen tot honderdduizend.
Zenders op ganzen hebben laten zien dat vogels tot 500 kilometer ver vluchten voor het geknal.
Het gevaar van deze (extra) vluchten is dat ze veel energie kosten. In de wintermaanden is voedsel schaars, waardoor de dieren veel moeite moeten doen om dit energieverlies aan te vullen, áls dit al lukt.... Zo blijkt dat ganzen na opgeschrikt te zijn door vuurwerk minimaal 11 dagen lang zeker 10% extra tijd spenderen aan het zoeken naar voedsel om het verlies aan te vullen.
Daarnaast moeten de dieren vaak direct hoog gaan vliegen om het vuurwerk te kunnen ontwijken. Het gaat soms om honderden meters hoogte, en dat zeker een uur lang. Dit brengt het gevaar mee dat ze in paniek niet weten waar ze heen vliegen, in gevaarlijk weer terechtkomen en zo verder.
Ook dieren op de grond hebben last van vuurwerk. Zo geraken egels soms door de harde knallen uit de winterslaap. Vervolgens kost het ze (soms te veel) energie om bij te eten en weer terug in winterslaap te gaan.
Het effect van vuurwerk op wilde dieren is enorm. Vogels hebben bijvoorbeeld tot 10 kilometer verderop last van een knal. Veel vogels vliegen dan verschrikt op, waardoor op plekken waar vuurwerk is afgestoken tijdens de jaarwisseling gemiddeld duizend keer zoveel vogelvluchten worden waargenomen dan op andere nachten. Op piekmomenten kan dit aantal zelfs oplopen tot honderdduizend.
Zenders op ganzen hebben laten zien dat vogels tot 500 kilometer ver vluchten voor het geknal.
Het gevaar van deze (extra) vluchten is dat ze veel energie kosten. In de wintermaanden is voedsel schaars, waardoor de dieren veel moeite moeten doen om dit energieverlies aan te vullen, áls dit al lukt.... Zo blijkt dat ganzen na opgeschrikt te zijn door vuurwerk minimaal 11 dagen lang zeker 10% extra tijd spenderen aan het zoeken naar voedsel om het verlies aan te vullen.
Daarnaast moeten de dieren vaak direct hoog gaan vliegen om het vuurwerk te kunnen ontwijken. Het gaat soms om honderden meters hoogte, en dat zeker een uur lang. Dit brengt het gevaar mee dat ze in paniek niet weten waar ze heen vliegen, in gevaarlijk weer terechtkomen en zo verder.
Ook dieren op de grond hebben last van vuurwerk. Zo geraken egels soms door de harde knallen uit de winterslaap. Vervolgens kost het ze (soms te veel) energie om bij te eten en weer terug in winterslaap te gaan.
Gevaar voor dieren
Elk jaar raken er dieren gewond of komen te overlijden door vuurwerk. Dit gebeurt soms opzettelijk, soms als het gevolg van schrikreacties. Ook andere dieren zijn hier de dupe van: denk aan wilde dieren die in aanraking komen met vuurwerk dat plots ontploft. Er zijn geen exacte cijfers hierover bekend, maar hoe dan ook kunnen we concluderen dat vuurwerk geen pretje is voor wilde en huisdieren.
Elk jaar raken er dieren gewond of komen te overlijden door vuurwerk. Dit gebeurt soms opzettelijk, soms als het gevolg van schrikreacties. Ook andere dieren zijn hier de dupe van: denk aan wilde dieren die in aanraking komen met vuurwerk dat plots ontploft. Er zijn geen exacte cijfers hierover bekend, maar hoe dan ook kunnen we concluderen dat vuurwerk geen pretje is voor wilde en huisdieren.
X
Vuurwerk & Milieu
Vuurwerk heeft aanzienlijke negatieve gevolgen voor het milieu, met schadelijke effecten die verder gaan dan de korte tijd waarin het wordt afgestoken. Hieronder volgt een overzicht van de verschillende milieuproblemen die vuurwerk veroorzaakt.
Vervuiling door zware metalen en plastics
Siervuurwerk bevat vaak zware metalen zoals barium, strontium en koper, die verantwoordelijk zijn voor de levendige kleuren en geluiden. Bij het afsteken van vuurwerk komen deze metalen in de lucht terecht en dalen ze vervolgens neer op de bodem en in het water. Hoewel deze metalen van nature in kleine hoeveelheden voorkomen, leidt het afsteken van vuurwerk tot een onnatuurlijke ophoping, wat schadelijk is voor het milieu. Volgens het RIVM komt ongeveer 10% van deze zware metalen direct in de lucht terecht, terwijl de rest via regenwater in de bodem en het oppervlaktewater terechtkomt. Deze vervuiling kan schadelijk zijn voor planten, dieren en uiteindelijk ook voor mensen, aangezien deze metalen via de voedselketen weer bij ons terecht kunnen komen. Langdurige blootstelling aan deze zware metalen kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals schade aan nieren, lever, hersenen en zelfs het verhogen van de kans op bepaalde soorten kanker.
Naast zware metalen bevatten bepaalde soorten vuurwerk, zoals knetterballen, ook plastic componenten. Deze kunststoffen worden tijdens en na het afsteken van vuurwerk als afval in de natuur achtergelaten. Dit plastic valt uiteen in microplastics, die nauwelijks afbreken en zich opstapelen in het milieu. Dieren kunnen deze stukken plastic aanzien voor voedsel of erin verstrikt raken, wat hun gezondheid ernstig in gevaar brengt. Deze microplastics kunnen op termijn ook in ons voedsel terechtkomen, met onbekende maar mogelijk schadelijke gevolgen voor de volksgezondheid.
Siervuurwerk bevat vaak zware metalen zoals barium, strontium en koper, die verantwoordelijk zijn voor de levendige kleuren en geluiden. Bij het afsteken van vuurwerk komen deze metalen in de lucht terecht en dalen ze vervolgens neer op de bodem en in het water. Hoewel deze metalen van nature in kleine hoeveelheden voorkomen, leidt het afsteken van vuurwerk tot een onnatuurlijke ophoping, wat schadelijk is voor het milieu. Volgens het RIVM komt ongeveer 10% van deze zware metalen direct in de lucht terecht, terwijl de rest via regenwater in de bodem en het oppervlaktewater terechtkomt. Deze vervuiling kan schadelijk zijn voor planten, dieren en uiteindelijk ook voor mensen, aangezien deze metalen via de voedselketen weer bij ons terecht kunnen komen. Langdurige blootstelling aan deze zware metalen kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals schade aan nieren, lever, hersenen en zelfs het verhogen van de kans op bepaalde soorten kanker.
Naast zware metalen bevatten bepaalde soorten vuurwerk, zoals knetterballen, ook plastic componenten. Deze kunststoffen worden tijdens en na het afsteken van vuurwerk als afval in de natuur achtergelaten. Dit plastic valt uiteen in microplastics, die nauwelijks afbreken en zich opstapelen in het milieu. Dieren kunnen deze stukken plastic aanzien voor voedsel of erin verstrikt raken, wat hun gezondheid ernstig in gevaar brengt. Deze microplastics kunnen op termijn ook in ons voedsel terechtkomen, met onbekende maar mogelijk schadelijke gevolgen voor de volksgezondheid.
Piekwaarden fijnstof door vuurwerk
Een van de meest directe gevolgen van vuurwerk voor het milieu is de uitstoot van fijnstof. Fijnstof bestaat uit kleine deeltjes die diep in de longen kunnen doordringen en ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken, vooral bij kinderen, ouderen en mensen met luchtwegaandoeningen. De hoeveelheid fijnstof in de lucht stijgt enorm tijdens oud & nieuw; waar op een normale dag de concentratie rond de 20 microgram per kubieke meter ligt, kan dit tijdens de jaarwisseling oplopen tot wel 1000 microgram per kubieke meter. Deze hoge concentraties worden beschouwd als zeer schadelijk voor de gezondheid.
De impact van fijnstof is in recente jaren duidelijk geworden tijdens vuurwerkverboden in 2021 en 2022, toen de concentraties fijnstof aanzienlijk lager waren vergeleken met jaren zonder vuurwerkverbod. Dit laat zien hoe groot de bijdrage van vuurwerk is aan luchtvervuiling en hoe deze vervuiling beperkt kan worden door minder vuurwerk af te steken.
Een van de meest directe gevolgen van vuurwerk voor het milieu is de uitstoot van fijnstof. Fijnstof bestaat uit kleine deeltjes die diep in de longen kunnen doordringen en ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken, vooral bij kinderen, ouderen en mensen met luchtwegaandoeningen. De hoeveelheid fijnstof in de lucht stijgt enorm tijdens oud & nieuw; waar op een normale dag de concentratie rond de 20 microgram per kubieke meter ligt, kan dit tijdens de jaarwisseling oplopen tot wel 1000 microgram per kubieke meter. Deze hoge concentraties worden beschouwd als zeer schadelijk voor de gezondheid.
De impact van fijnstof is in recente jaren duidelijk geworden tijdens vuurwerkverboden in 2021 en 2022, toen de concentraties fijnstof aanzienlijk lager waren vergeleken met jaren zonder vuurwerkverbod. Dit laat zien hoe groot de bijdrage van vuurwerk is aan luchtvervuiling en hoe deze vervuiling beperkt kan worden door minder vuurwerk af te steken.
Vuurwerkafval
Naast de chemische vervuiling veroorzaakt vuurwerk ook fysieke vervuiling in de vorm van afval. Na de jaarwisseling blijft er enorm veel afval achter op straat, bestaande uit verpakkingsmateriaal, en verbrande en onverbrande resten van vuurwerk. Dit afval kan, als het niet snel genoeg wordt opgeruimd, via regenwater in de bodem en het oppervlaktewater terechtkomen, waar de zware metalen alsnog hun weg vinden naar het milieu.
Naast de chemische vervuiling veroorzaakt vuurwerk ook fysieke vervuiling in de vorm van afval. Na de jaarwisseling blijft er enorm veel afval achter op straat, bestaande uit verpakkingsmateriaal, en verbrande en onverbrande resten van vuurwerk. Dit afval kan, als het niet snel genoeg wordt opgeruimd, via regenwater in de bodem en het oppervlaktewater terechtkomen, waar de zware metalen alsnog hun weg vinden naar het milieu.
X
Vuurwerk & Mensenleed
Vuurwerk kan een bron van angst en stress zijn voor veel mensen, vooral voor kwetsbare groepen zoals mensen met PTSS en oorlogsvluchtelingen. In totaal ervaart zeker één op de vijf mensen stress en angst door vuurwerk.
Ook oudere mensen, visueel gehandicapten, mensen met autisme en mensen die oorlog hebben meegemaakt zijn extra kwetsbaar voor de negatieve gevolgen van vuurwerk.
Ook oudere mensen, visueel gehandicapten, mensen met autisme en mensen die oorlog hebben meegemaakt zijn extra kwetsbaar voor de negatieve gevolgen van vuurwerk.
Geluid en licht
Naast de emotionele impact kan vuurwerk ook overlast veroorzaken voor mensen die in de buurt wonen. Geluidsoverlast en lichtoverlast zijn veelvoorkomende problemen. Volgens de Rijksoverheid werden er in de jaarwisseling van 2023 op 2024 in totaal 364 overlast gevende jongeren onder de 18 jaar geregistreerd. Bovendien meldde vier op de tien mensen rond diezelfde jaarwisseling de straat niet op te durven vanwege vuurwerk.
Uit onderzoek blijkt eveneens dat twee derde van de Nederlanders enige tot veel overlast van vuurwerk ervaart.
Naast de emotionele impact kan vuurwerk ook overlast veroorzaken voor mensen die in de buurt wonen. Geluidsoverlast en lichtoverlast zijn veelvoorkomende problemen. Volgens de Rijksoverheid werden er in de jaarwisseling van 2023 op 2024 in totaal 364 overlast gevende jongeren onder de 18 jaar geregistreerd. Bovendien meldde vier op de tien mensen rond diezelfde jaarwisseling de straat niet op te durven vanwege vuurwerk.
Uit onderzoek blijkt eveneens dat twee derde van de Nederlanders enige tot veel overlast van vuurwerk ervaart.
Overlast
Het lawaai en de lichtflitsen kunnen mensen die proberen te slapen of te werken ernstig storen. Volgens een enquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaf 71% van de respondenten aan dat ze last hadden van het vuurwerk. Ook mensen die in de buurt van een vuurwerkgebied wonen, kunnen last hebben van de overlast die het veroorzaakt.
De overlast kan ook leiden tot problemen op het werk. Mensen die 's nachts werken, zoals politieagenten, brandweerlieden en ziekenhuispersoneel, kunnen moeite hebben om zich te concentreren door het lawaai en de lichtflitsen. Dit kan leiden tot fouten en ongelukken.
Het lawaai en de lichtflitsen kunnen mensen die proberen te slapen of te werken ernstig storen. Volgens een enquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaf 71% van de respondenten aan dat ze last hadden van het vuurwerk. Ook mensen die in de buurt van een vuurwerkgebied wonen, kunnen last hebben van de overlast die het veroorzaakt.
De overlast kan ook leiden tot problemen op het werk. Mensen die 's nachts werken, zoals politieagenten, brandweerlieden en ziekenhuispersoneel, kunnen moeite hebben om zich te concentreren door het lawaai en de lichtflitsen. Dit kan leiden tot fouten en ongelukken.
Letsel door vuurwerk
Vuurwerk kan ook ernstige letsels veroorzaken, zoals brandwonden, oogletsel en gehoorschade. In de jaarwisseling van 2023 op 2024 werden er 365 personen op een Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis behandeld voor vuurwerkletsel. Naast deze vuurwerkslachtoffers op de SEH-afdeling bezochten naar schatting 847 personen met vuurwerkletsel een huisartsenspoedpost.
Amputaties
In sommige gevallen kan vuurwerk zelfs leiden tot amputaties en ernstige letsels, vooral door zwaar illegaal vuurwerk. Zo werden er in de jaarwisseling van 2023 op 2024 naar schatting meer dan tien amputaties vastgesteld, van een of meerdere vingers.
Vuurwerk kan ook ernstige letsels veroorzaken, zoals brandwonden, oogletsel en gehoorschade. In de jaarwisseling van 2023 op 2024 werden er 365 personen op een Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis behandeld voor vuurwerkletsel. Naast deze vuurwerkslachtoffers op de SEH-afdeling bezochten naar schatting 847 personen met vuurwerkletsel een huisartsenspoedpost.
Amputaties
In sommige gevallen kan vuurwerk zelfs leiden tot amputaties en ernstige letsels, vooral door zwaar illegaal vuurwerk. Zo werden er in de jaarwisseling van 2023 op 2024 naar schatting meer dan tien amputaties vastgesteld, van een of meerdere vingers.
Kinderen en jongeren
De meeste slachtoffers van vuurwerk zijn jongeren onder de 20 jaar, waarvan 53% in deze leeftijdscategorie valt. Binnen deze groep zijn jongens en mannen oververtegenwoordigd, met 76% van de slachtoffers. De meeste letsels die bij deze jongeren optreden zijn brandwonden, vooral aan de handen en vingers, en in mindere mate aan het hoofd. Oogletsel kwam in de jaarwisseling van 2023 op 2024 vaker voor dan het voorgaande jaar, vooral op de SEH-afdeling. Met name 12- tot en met 15-jarigen raakten vaker gewond door zwaar illegaal vuurwerk.
De meeste slachtoffers van vuurwerk zijn jongeren onder de 20 jaar, waarvan 53% in deze leeftijdscategorie valt. Binnen deze groep zijn jongens en mannen oververtegenwoordigd, met 76% van de slachtoffers. De meeste letsels die bij deze jongeren optreden zijn brandwonden, vooral aan de handen en vingers, en in mindere mate aan het hoofd. Oogletsel kwam in de jaarwisseling van 2023 op 2024 vaker voor dan het voorgaande jaar, vooral op de SEH-afdeling. Met name 12- tot en met 15-jarigen raakten vaker gewond door zwaar illegaal vuurwerk.
Financiële gevolgen
Naast de fysieke gevolgen kan vuurwerk ook financiële gevolgen hebben, zoals schade aan eigendommen en medische kosten.
Tijdens de jaarwisseling van 2023 op 2024 kwam de particulier verzekerde schade aan woningen en auto's uit op ongeveer 6 miljoen euro. Volgens de brandweer werden er 3680 meldingen van materiële schade ontvangen.
Naast de fysieke gevolgen kan vuurwerk ook financiële gevolgen hebben, zoals schade aan eigendommen en medische kosten.
Tijdens de jaarwisseling van 2023 op 2024 kwam de particulier verzekerde schade aan woningen en auto's uit op ongeveer 6 miljoen euro. Volgens de brandweer werden er 3680 meldingen van materiële schade ontvangen.
Gehoorschade
Vuurwerk kan ook gehoorschade veroorzaken. Dit komt vooral vaak voor bij kinderen en mensen die dicht bij het vuurwerk staan. Jaarlijks lopen er naar schatting 800 tot 1600 mensen blijvende gehoorschade op door vuurwerk.
Vuurwerk kan ook gehoorschade veroorzaken. Dit komt vooral vaak voor bij kinderen en mensen die dicht bij het vuurwerk staan. Jaarlijks lopen er naar schatting 800 tot 1600 mensen blijvende gehoorschade op door vuurwerk.
Sociale Ongelijkheid
Niet iedereen heeft de mogelijkheid om vuurwerk af te steken, of om zich te beschermen tegen de overlast die het veroorzaakt. Mensen die in arme wijken wonen of die een beperking hebben, kunnen extra kwetsbaar zijn voor de negatieve gevolgen van vuurwerk.
Niet iedereen heeft de mogelijkheid om vuurwerk af te steken, of om zich te beschermen tegen de overlast die het veroorzaakt. Mensen die in arme wijken wonen of die een beperking hebben, kunnen extra kwetsbaar zijn voor de negatieve gevolgen van vuurwerk.
In conclusie, het afsteken van vuurwerk is niet oké voor mensen. De angst en stress, de overlast, de schade, de financiële gevolgen en de sociale ongelijkheid die het met zich meebrengt, maken het een traditie die we misschien maar beter kunnen laten varen. Er zijn genoeg andere manieren om feestdagen te vieren, zonder dat we onszelf en anderen in gevaar brengen.
