Haal foie gras van het menu!

Foie Gras, wat is dat?
Foie gras is een uit Frankrijk overgewaaide ‘‘delicatesse’’, waar ernstig dierenleed aan te pas komt. De benaming is niets anders dan de Franse vertaling van de woorden ‘‘vette lever’’.

Productie
De ganzen- en eendenkuikens spenderen de eerste weken bij elkaar in een stal of soms zelfs op een weiland. Zodra ze bijna drie maanden oud zijn worden ze echter in kooien of in kleine groepen in hokken geplaatst, waardoor het gemakkelijk is de dieren te dwangvoederen. Dit is belangrijk om te weten, omdat men vanuit restaurants vaak aangeeft dat de dieren buiten hebben kunnen lopen. Het betreft hierbij dus echt alleen de eerste periode.

Vervolgens krijgen de dieren meermaals per dag met een buis van staal, rubber of plastic een zeer calorierijke voeding toegebracht. Meestal is dit een maïspap, die soms zelfs is aangevuld met eendenvet. Deze buis gaat 25 tot 30 centimeter de keel in, zodat het dier geen keuze heeft behalve het voer door te slikken.

Dit is een zeer intense periode, die 12 tot 15 dagen duurt. Daarna worden de dieren geslacht en de levers geoogst.

Door deze dieronvriendelijke methode kiezen steeds meer personen en bedrijven ervoor foie gras links te laten liggen. Wereldwijd is de productie tussen 2013 en 2021 dan ook al afgenomen van 26,369 ton naar 21,640 ton. Een goed begin, maar er is nog een lange weg te gaan.

Gans of eend?
Voorheen waren het vooral (Toulouse) ganzen die gehouden werden in deze industrie. Inmiddels zijn het echter voornamelijk eenden. Sterker nog, inmiddels zou circa 98% van de dieren uit eenden bestaan.

Overigens betreft het hier enkel mannelijke dieren. De levers van vrouwtjesdieren zijn minder vet en daardoor niet geschikt. De vrouwtjes worden vaak, net als de mannetjes in de ei-industrie, direct afgemaakt en verwerkt in bijvoorbeeld kattenvoer.

De industrie
In veel landen is de productie van foie gras verboden, waaronder Nederland. Op Europees gebied kan de import echter niet verboden worden wegens het vrije verkeer van goederen, al is daar enige discussie over.

Hoe dan ook: er zijn nog steeds tal van restaurants en winkels die geen problemen zien in dit product, waardoor we jaarlijks nog tienduizenden kilo’s importeren.

Frans erfgoed
In Frankrijk is de manier van productie om foie gras te verkrijgen inmiddels vastgelegd bij wet. Meer specifiek in de Code Rural, artikel L654-27-1. Dat betekent dat men aan bepaalde voorwaarden en standaarden moet voldoen om het product te mogen verkopen (en dus exporteren) als zijnde foie gras.

Zie je dus foie gras die afkomstig is uit Frankrijk? Dan is er dus sowieso dwangvoeding aan te pas gekomen.

Toch neemt ook in Frankrijk de productie af: toenemende zorgen over het dierenwelzijn, toenemende prijzen en vogelgriep maken de productie steeds minder aantrekkelijk. Tussen 2007 en 2021 is flink afgenomen, zoals zichtbaar op de afbeelding hiernaast (bron: Statista).

Foie royale?
Tegenwoordig hoor je steeds vaker het woord foie royale vallen. Dit is een alternatief op foie gras dat hetzelfde zou smaken en dezelfde structuur heeft. De dieren krijgen niet te maken met dwangvoeding. Na slacht en het uitsnijden van de lever krijgt deze onder hoge druk vet ingeperst, waardoor de lever precies hetzelfde eruit ziet als een lever

Men ziet dit vaak als een ‘’diervriendelijk alternatief’’ voor foie gras. Omdat de dieren echter nog steeds geslacht worden en onthouden worden van bepaalde natuurlijke behoeften (zoals zwemwater), delen wij die mening niet. Onze campagne richt zich dan wel alleen op foie gras, maar we adviseren sterk om te kiezen voor een plantaardige versie zónder dierenleed.

Naast foie royale zijn er overigens nog andere dierlijke alternatieven. Zo werkt men aan een ‘‘kweek-foie gras’’, en is er een manier van houden van ganzen, waarbij de dieren constant denken dat ze zich voorbereiden op de winter. Hierdoor mesten ze zichzelf vet waardoor er geen dwangvoeding aan te pas hoeft te komen.